Moet je groenten en fruit wassen?
Foto: Gila Brand
Ongeveer 65 jaar geleden was er een aap in Japan die met een modderige zoete aardappel naar een bergstroompje afdaalde, en de knol vrijmaakte van zand. De nieuwe gewoonte verspreidde zich razendsnel door de groep en binnen vijf jaar wasten meer dan driekwart van de jonge makaken regelmatig hun aardappels in de beek. En hoewel de oorspronkelijke apen allang niet meer leven, wast deze groep nog steeds hun eten in hetzelfde water. De makaken zijn met hun wasgedrag een uitzondering in het dierenrijk, net als mensen. Maar is het eigenlijk wel nodig om het moddervrije supermarkttomaatje nog eens extra te wassen?
Bestrijdingsmiddelen
De meeste mensen die hun groenten wassen, zijn bezorgd over de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen die op het voedsel zouden zitten. Er wordt in de niet-biologische landbouw inderdaad gebruik gemaakt van chemische stoffen om ziektes en insectenschade tegen te gaan, maar daar zijn ook regels voor. ‘Om mensen te beschermen tegen overtreding van de maximale hoeveelheid schadelijke stoffen, controleert de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen op groenten en fruit’, zegt Wieke van der Vossen, expert voedselveiligheid van het Voedingscentrum. ‘En als er regelmatig teveel chemische stoffen worden gevonden op groenten en fruit uit bepaalde landen, dan wordt er daarna extra streng gecontroleerd. ‘Gelukkig voldoet 98 procent van de producten in de supermarkt wel aan alle wettelijk gestelde eisen.’ Volgens Wieke van der Vossen is er dus weinig reden tot zorgen.
Strengere regels
Toch zijn er andere organisaties die zich wel degelijk zorgen maken. De wettelijke regels zijn namelijk helemaal niet streng genoeg om de gezondheid van mensen te garanderen, vindt Milieudefensie. De organisatie startte daarom enkele jaren geleden de campagne Weet wat je eet, waarin ze vooral supermarkten opriep om hogere eisen te stellen aan schoon voedsel. ‘Hoewel de campagne in 2011 is gestopt, is er helaas nog maar weinig veranderd in de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen op ons voedsel’, zegt campagneleider voedsel Bart van Opzeeland van Milieudefensie. Je kunt er dus volgens hem niet vanuit gaan dat al het voedsel in de supermarkt vrij is van stoffen die slecht voor je zijn.
Combinatie kan gevaarlijk zijn
Hans Muilerman van Pesticide Action Network Europe is het met Milieudefensie eens. Hij noemt nog een andere probleem: ‘In de landbouw worden vaak combinaties van verschillende stoffen door elkaar gebruikt. Het effect van al deze stoffen samen op de gezondheid is nog niet goed onderzocht en kan vooral op ongeboren kinderen een groot effect hebben. Wil je zeker zijn van veilig eten: koop dan alleen biologische producten’, is zijn advies. ‘Daarop zitten nooit chemische bestrijdingsmiddelen.’ Klik hier als je meer wil weten over biologische landbouw.
Wassen
Of er nu veel of weinig bestrijdingsmiddelen op voedsel zitten, in één opzicht zijn het Voedingscentrum en Milieudefensie het wel met elkaar eens: bestrijdingsmiddelen die achterblijven op ons groenten en fruit was je er niet zomaar af. Veel bestrijdingsmiddelen trekken namelijk dieper in de vrucht of groente, waardoor wassen of schillen niet alles kan verwijderen.
Toch is het verstandig om (biologische) gewassen goed af te spoelen. De reden: ‘Op groente en fruit zitten niet alleen pesticiden, maar ook bacteriën en virussen zoals E. coli, Salmonella en Listeria, en daar kun je behoorlijk ziek van worden.
Ongeveer 700.000 Nederlanders per jaar krijgen te maken met een voedselinfectie. Dit komt natuurlijk niet allemaal door het eten van ongewassen groenten en fruit. Zo kwam de Salmonella-uitbraak in 2012 door een fout met gerookte zalm uit de supermarkt. Maar helemaal onschuldig zijn de vegetarische hapjes ook niet. In 2011 was er in Europa een EHEC-epidemie, een ziektegolf veroorzaakt door een bacterie die op kiemplantjes zat.
Om de kans op ziekte te verkleinen, is het dus wel degelijk een goed idee om groenten en fruit te wassen. Dat hebben die apen toch maar slim bekeken.
door Martine Kalisvaart