Hoe goed of fout is zout?
Foto credits: Mark Schellhase
Met zout wordt doorgaans keukenzout bedoeld, ofwel natriumchloride. Hoewel gezondheidsadviezen meestal hameren op de schadelijke effecten van zout, is het ook nuttig voor het menselijk lichaam. Natrium en chloor spelen een rol bij de vochtbalans, en natrium zorgt ook voor een goede werking van spier- en zenuwcellen. Aan veel keukenbusjes zout is bovendien jodium toegevoegd: belangrijk voor een goeie werking van de schildklier.
Van een tekort aan zout zal je niet zo snel last krijgen. Met de toegevoegde hoeveelheden zout in fabrieksproducten krijgt de doorsnee Nederlander meer dan genoeg zout binnen. Zouttoppers zijn pizza, soep, jus, kaas en brood. De gemiddelde Nederlander eet 8 tot 10 gram zout per dag, terwijl het Voedingscentrum een maximum van 6 gram per dag adviseert.
Te veel zout is een reëel gevaar en wordt in verband gebracht met een hele reeks schadelijke of ongewenste gezondheidseffecten, waarvan verhoogde bloeddruk de bekendste is. Zout verhoogt ook de kans op hart- en vaatziekten, nierziekten, maagkanker en botontkalking. Met name mensen met overgewicht en oudere mensen wordt geadviseerd niet te veel zout te eten; ook de nieren van baby’s en jonge kinderen kunnen nog geen zout aan.
De nadelige effecten van zout komen vooral op rekening van het ingrediënt natrium. Zoutvarianten met een gezond imago als JOZO Bewust of LoSalt verlagen daarom het natriumgehalte in zout en vervangen een deel van het natrium door kalium. Is dat een goed idee?
Volgens het Voedingcentrum kan kalium inderdaad bijdragen aan een goede gezondheid. Het gaat het bloeddrukverhogend effect van natrium tegen en heeft daarom een gunstig effect op de bloeddruk. Maar natriumarm zout is niet voor iedereen weg gelegd. Het is bijvoorbeeld niet geschikt voor mensen met slechte nieren en mensen die bepaalde plaspillen of onstekingsremmers gebruiken. Een ander ‘gevaar’ van natriumarm zout is dat het een vrijbrief lijkt om ongeremd zout te gebruiken. Maar er zit nog steeds natrium in.
Al met al lijkt het een ingewikkeld verhaal, maar eigenlijk is het heel simpel. Er zit zoveel zout in onze industriële voeding, dat het beter is helemaal geen zout in huis te hebben.
Experimenteer zelf: Hoe zout smaakt zout?
Als je per ongeluk een beetje zeewater drinkt tijdens het zwemmen, is dat heel vies. Maar een beetje zout in je eten vinden veel mensen juist lekker. Dan smaakt zout helemaal niet zo zout. In het volgende proefje kun je zelf ontdekken wanneer iets zout proeft.
Vul twee glazen met warm water. Doe in één van de glazen één theelepel zout. Roer het zout goed door het water. Doe in het andere glas drie theelepels zout en roer ook dit keer goed. Spoel je mond met een slokje water uit het glas met het minste zout en spuug het water vervolgens weer uit. Hoe smaakte het water? Spoel nu je mond met een slokje uit het andere glas en spuug het uit. Smaakte dit hetzelfde? Spoel nu je mond weer met een slokje uit het eerste glas en spuug het water weer uit. Hoe smaakt het water nu? Wat is er veranderd en hoe denk je dat dit komt? (Bron: www.proefjes.nl)
door Maartje Kouwen