Hete melk voor langere houdbaarheid
Heb jij je wel eens afgevraagd waarom je in de supermarkt melk zowel uit de koeling als gewoon uit het schap kunt kopen? Dat heeft te maken met de verwerking van de melk. De zogenaamde ‘verse’ melk uit de koeling is namelijk gepasteuriseerd. De melk wordt kort verwarmd wordt tot een temperatuur van 72°C, waardoor het aantal (voedsel bedervende) micro-organismen in de melk wordt verminderd. Deze techniek om melk langer houdbaar te maken werd ontdekt in de negentiende eeuw door de Franse uitvinder Louis Pasteur.
Ondanks dat het pasteuriseren van melk de houdbaarheid verlengt, is dit niet de houdbare melk die in het schap van de supermarkt ligt. Om de melk te krijgen die wij houdbare melk noemen, komt er een andere techniek aan te pas: steriliseren. Bij sterilisatie van melk wordt de melk, net zoals bij pasteurisatie, kort verhit. Het grote verschil is dat de temperatuur bij sterilisatie oploopt tot 120°C of zelfs 140°C. Hierdoor worden niet alleen de micro-organismen gedood, maar ook de sporen die zij in de melk achterlaten waardoor de melk nog langer houdbaar is.
Hartstikke handig dat jij je melk langer kunt bewaren natuurlijk, maar wat doet zo’n proces nou eigenlijk met de melk? Dat ga je nu achter komen met het proefje van Smaaklessen. Label de twee verschillende soorten melk met een cijfer (of een ander symbool) en laat de kinderen de melk blind proeven (let hier natuurlijk wel op met een eventuele lactose-intolerantie). Proeven ze verschil? Welke melk heeft hun voorkeur? En welke melk hebben ze thuis altijd?
Nadat de kinderen de melk hebben geproefd, leg je uit wat het verschil was tussen de twee soorten. Voor deel twee van de les gaan jullie yoghurt maken van de twee soorten melk met het proefje van Micropia. Laat de kinderen voorspellen welk van de twee melksoorten het beste kunnen worden gebruikt. Waarom denken ze dat? Nadat ze een voorspelling hebben gedaan (of beter gezegd: een hypothese hebben opgesteld), is het tijd om aan de slag te gaan. De instructies hiervoor zijn te vinden op de website van Micropia. Voer het stappenplan voor zowel voor de gepasteuriseerde als de gesteriliseerde melk uit.
Leerdoel: het kennismaken met de effecten van pasteurisatie en sterilisatie van melk
Lesduur: 25 minuten + 15 minuten (excl. wachttijd)
Werkwijze: klassikaal (onderbouw) of in groepjes van 3 of 4 (bovenbouw)
Benodigdheden: ‘verse’ melk, houdbare melk, bekers, thermometers, pannen, kookplaat, (biologische) volle yoghurt, oven of thermosfles
Foto: Brian Suman van Unsplash
Links:
Smaaklessen – melk proeven:
https://smaaklessen.nl/upload_mm/d/4/1/cdda191d-3be6-4fcb-886c-84e035f2019c_Doe%20het%20zelf%20handleiding%20website.pdf
Micropia – yoghurt maken:
https://www.micropia.nl/media/filer_public/38/99/38999257-caa7-4d37-9764-2a3a8e5f552a/13_micropia_microbiologie_voor_thuis_of_in_de_klas_-_yoghurt_maken___def.pdf
door Shira Bonnink