Het (niet) verdwijnen van afval
Wanneer je in de stad loopt zie je regelmatig zwerfafval liggen: plastic zakjes, flesjes, klokhuizen of soms zelfs hele pizzadozen. We horen vaak dat afval slecht is voor het mileu, maar wat gebeurt er nu eigenlijk echt met verschillende soorten afval? In dit lesidee ga je met eigen ogen bekijken wat er van zwerfafval overblijft.
Er zijn natuurlijk heel veel verschillende materialen die allemaal een andere tijd nodig hebben om te verteren. Een bananenschil heeft bijvoorbeeld wel tot twee jaar nodig om te verteren en plastic verdwijnt nooit helemaal, het vergaat alleen tot hele kleine stukjes, micro- en nanoplastics. Deze stukjes blijven altijd in de natuur en zijn soms schadelijk voor land- en zeedieren en planten. Vissen en vogels zien microplastic bijvoorbeeld aan voor voedsel en dit hoopt vervolgens op in hun maag. De stukjes plastic kunnen ook in ons voedsel en drinkwater terechtkomen en de gevolgen voor mens, dier en plant zijn nog niet volledig bekend. Het is daarom heel erg belangrijk dat kinderen leren over de gevolgen van zwerfafval.
Om deze les te introduceren kun je dit filmpje over zwerfaval laten zien aan de klas. Voor dit experiment gebruik je een aantal soorten afval, in dit geval een appelklokhuis, een stuk dun karton en een plastic boterhamzakje. Je kunt het afval zelf meenemen of dit aan de kinderen vragen, maar zorg dat je niet te veel afval gebruikt. Één stuk afval per tweetal of groepje is voldoende als de groepjes allemaal een ander soort afval nemen. Vervolgens ga je op zoek naar een geschikt stukje grond waar jullie het afval voor twee weken begraven op een paar centimeter diepte.
Na twee à drie weken graven jullie het afval weer op, wat is er nog van over? In het experiment met het klokhuis, het karton en het plastic zakje is alleen het plastic zakje nog helemaal onaangetast. Het klokhuis en het stuk karton zijn deels al verteerd onder de grond. Hieronder zie je foto’s van het afval vóór en na 3 weken onder de grond:
Voor Na
Voor Na
Voor Na
Zoals je ziet is zelfs het appelklokhuis na 3 weken nog niet helemaal verteerd. Wel is het zo dat de bodemsoort uitmaakt, in droge zandgrond zitten bijvoorbeeld weinig micro-organismen die het afval afbreken en door de zuurgraad van veengronden kan organisch materiaal soms zelfs jaren bewaard blijven. Conclusie: het klokhuis, stuk karton en plastic zakje gaan gewoon de vuilnisbak in. Wel netjes gescheiden natuurlijk!
Tips:
- Op een natte plaats zal het afval sneller vergaan, begraaf het dus niet onder een afdakje. Of probeer juist allebei voor een mooie vergelijking!
- Let op dat je al het afval weer weghaald na twee weken, je wil natuurlijk geen schoolplein met allemaal microplastics.
- Maak foto’s voor en na, zo zie je precies wat er met je afval gebeurd is in de tussentijd.
- Laat ieder groepje de plaats markeren, bijvoorbeeld met een steen of takje. Zo kun je twee weken later je stuk afval makkelijk weer opgraven.
Foto: Jasmin Sessler van Unsplash
door Nikki Doornhein