Herfstinkt maken

Als je in de herfst door een dikke laag bladeren sloft, bestaat de kans dat je de grondstof van inkt wegschopt. Het gaat hier om galappeltjes die vastzitten aan bladeren. Sinds de late middeleeuwen maken mensen hier veelvuldig inkt van. Zo is op de manuscripten van Leonardo da Vinci, composities van Johann Sebastian Bach en tekeningen van Rembrandt galappelinkt gevonden.

Een van deze appels is de Cynips quercusfolii. Dit is de naam van het insect dat de galappel veroorzaakt. Cynips is een geslacht van galwespen, quercusfolii is Latijn voor eikenblad, waaraan de galappel groeit. De galappel wordt ook wel inktappel genoemd en wordt tien tot twintig millimeter in doorsnee. De appels zijn groen of rood gekleurd, in een later stadium bruin, meestal glad of soms met kleine wratjes.

Galappels ontstaan in juni. Dan legt een vrouwtjesgalwesp in of vlakbij de nerf van een eikenblad een eitje. Als reactie op deze irritatie maakt het eikenblad een gal aan, een abnormale uitgroei van plantenweefsel. Waarschijnlijk zorgt een combinatie van mechanische beschadiging en stimulatie van groeihormoonafgifte voor de groei van gal rondom het eitje.

Het appeltje heeft een behoorlijk scherpe smaak, vanwege het looizuur dat erin zit. Toch eet de larve die uit het eitje ontstaat haar buikje hieraan rond. De larve verpopt en eet zich als wesp in het najaar een weg naar buiten. Het zijn alleen vrouwtjeswespen. Zij planten zich aseksueel voort en leggen in het voorjaar opnieuw eitjes. Hieruit komen zowel mannetjes als vrouwtjes die zich wederom seksueel voortplanten.

Van een galappel kun je op eenvoudige wijze inkt maken. Verpulver de galappel, meng de pulp met water, wijn of een andere vloeistof en je hebt je eigen herfstinkt.

Je kunt ook herfstinkt maken van inktzwammen. Download hier het natuurboekje van Limburgs Landschap over inktzwammen.
Lees ook eens over springende gallen. 

door
Karianne Djoyoadhiningrat-Hol