Alle kleine bee(s)tjes helpen!

Bijen, vlinders en zweefvliegen. Ze fladderen vrolijk door de lucht. Op zoek naar fleurige bloemen om nectar te kunnen snoepen. Helaas schuilt er ook een duistere kant achter dit rooskleurige plaatje. Deze gevleugelde beestjes krijgen het namelijk steeds lastiger. Het aantal insecten blijft elk jaar dalen. Dit is niet alleen een groot probleem voor deze dieren, maar ook voor het overleven van de planten die worden bestoven door de insecten. Daarnaast is het verlies van zowel dieren als planten een veelbesproken probleem. Biologen denken dat dit komt door de intensieve landbouw met volbemeste graslanden waar weinig bloemen groeien. En nog steeds wordt er veel landbouwgif gebruikt wat de insectenpopulaties ook geen goed doet. Gelukkig hoeven we treurig toe te kijken hoe de biodiversiteit met een rap tempo bergafwaarts gaat. Wij kunnen de natuur een handje helpen. Zelfs de kleinste handelingen kunnen een groot verschil maken.

Insecten zijn niet eng
Beginnen de kinderen te gillen als er een wesp de klas binnenvliegt en al zoemend tegen het raam een weg naar buiten zoekt? Met een drinkglas en een kartonnetje is hij zo gevangen en kun je hem makkelijk naar buiten brengen. Veel kinderen, maar ook volwassenen, vinden insecten eng. Deze kleine diertjes proberen enkel te overleven en zullen geen vlieg kwaad doen. Ze kunnen natuurlijk wel steken en dat zullen ze ook zeker doen, maar alleen als ze zich bedreigd voelen. Leer kinderen daarom wat ze moeten doen (of juist wat ze niet moeten doen) als er een wesp of ander insect bij hen in de buurt komt. Laat ze ook de andere kant van deze interessante en harde werkers zien. Wespen zijn juist heel nuttig, ze vangen vliegen, muggen en andere plaaginsecten, aldus wespenvriend Sjoerd Fleurke: ‘Als je een wespennest in je omgeving hebt, dan heb je ook merkbaar minder vliegen en muggen in de omgeving.’. Zonder bijen en wespen zouden er niet van die kleurrijke bloemen in de schooltuin staan.

Kies inheemse planten
Exoten, of ook wel uitheemse soorten, kunnen voor grote problemen zorgen, zoals je in dit bericht al hebt kunnen lezen. Deze indringers horen hier niet thuis en het is dan ook verstandig deze soorten niet in huis (of eigenlijk de tuin) te halen. Kies liever voor een inheemse soort als je een nieuwe plant, boom of struik in de (school)tuin wilt. Het voorkomt mogelijke problemen, zoals overwoekering, maar zijn ook nog eens aantrekkelijker voor onze Nederlandse insecten. Ga bijvoorbeeld voor de vuilboom (Rhamnus frangula). Deze boeit niet alleen lang, maar is ook een ideale plek voor citroenvlinders en boomblauwtjes om hun eitjes in te leggen.

Lok natuurlijke vijanden
Net zoals exoten kunnen chemische bestrijdingsmiddelen ook voor problemen zorgen. Naast het feit dat ze niet milieuvriendelijk zijn, kunnen ze ook veel schade toebrengen aan insecten. Gif uit mierenlokdoosjes kan bijvoorbeeld in de bodem terecht komen waar het wordt opgenomen door planten. Hierdoor worden bijen ook aan het voor hen levensbedreigende gif blootgesteld. Ook slakkengif kan voor grote problemen zorgen. Dit goedje dood niet alleen alle slakken, maar ook de egels en vogels die de slakken opeten. Daarnaast blijken ook onze trouwe viervoeters regelmatig bij de dierenarts te belanden nadat ze van dit gif hebben gesnoept. Kies er daarom voor om de natuurlijke vijanden naar de tuin te lokken. Er zijn een heleboel leuke manieren om dit te doen. Bij een slakkenplaag kun je egels en merels naar je (school)tuin lokken. Maak bijvoorbeeld een knus plekje van takken en bladeren voor egels. Of knutsel een nestkastje voor de merels. Heb je last van bladluis? Ga dan opzoek naar lieveheersbeestjes of lok oorwormen met deze oorwormenpot.

Laat de controle los
Het gras is veel te lang, overal liggen de bladeren en de struiken kunnen ook wel een knipbeurt gebruiken. De (school)tuin lijkt wel een oerwoud, maar dat vinden de insecten geen enkel probleem. Zij genieten van de bloemetjes in het gras, leggen eitjes in de verwilderde struiken en verstoppen zich in de zee van bladeren. Niet alle struiken hoeven perfect symmetrisch te zijn en het gras hoeft niet op de centimeter nauwkeurig gemaaid te worden. Laat de natuur zijn gang gaan. De insecten zullen je dankbaar zijn.

Maak het donker
Lampjes zorgen voor een gezellig sfeer, maar ze kunnen helaas ook voor een hele hoop verwarring zorgen. Het blijkt dat hele ecosystemen ontregelt kunnen worden door onze lichtvervuiling. Uit onderzoek blijkt dat rood licht de activiteit van vleermuizen niet beïnvloedt, maar andere kleuren dus wel. Lichtschuwe dieren zullen minder actief zijn wanneer er veel lichtvervuiling is. Niet-lichtschuwe vleermuizen zullen de zwermen insecten die bij zich bij de lampen verzamelen, opslokken. Doe daarom de lampen in de (school)tuin en het schoolplein eens uit wanneer er niemand meer aanwezig is. Dit voorkomt dat de door licht aangetrokken insecten een makkelijke prooi worden.

Word ambassadeur of haal geld op
Er zijn een heleboel organisaties die zich hard maken voor de bescherming van deze onmisbare beestjes. Door hen een duwtje in de rug te geven, kun je het leven van insecten ook een stukje makkelijker maken. Er zijn genoeg leuke acties te verzinnen om geld in te zamelen. Maak met de klas insectenhotels en verkoop ze. Of organiseer met de leerlingen een voorlichtingsavond waar mensen donaties kunnen doen.

Links

https://www.natuurwetenschapentechniek.nl/nieuws/natuurnieuws/indringers-van-de-nederlandse-natuur

https://twitter.com/wespenvriend 

https://www.ivn.nl/natuur-in-de-buurt/plant-mee/welke-bomen-en-planten-zijn-inheems

https://www.milieucentraal.nl/huis-en-tuin/ongediertebestrijding/

https://www.natuurwetenschapentechniek.nl/nieuws/lees-kijk-speel/tegels-eruit-jungle-erin

https://www.newscientist.nl/nieuws/lichtvervuiling-kan-complete-ecosystemen-in-de-war-schoppen/

https://nioo.knaw.nl/nl/pers/rood-licht-be%C3%AFnvloedt-activiteit-vleermuizen-niet

door
Shira Bonnink