Eksters houden van bling bling
Een mooie bos bloemen voor moederdag. Heb jij er een gegeven of gekregen? Grote kans dat je dan de stelen schuin af hebt gesneden zodat de bloemen veel water op kunnen nemen. Maar klopt dat eigenlijk wel? Wetenschappelijk gezien is het lariekoek!
Probeer het maar eens thuis. Door een schuin afgesneden rietje gaat ook niet opeens meer water. Wél is het belangrijk om de onderste 5 cm van de steel van bloemen af te snijden met een scherp en schoon mesje, want daar nestelen bacteriën zich graag. En let er dan wel op dat de recht afgesneden stelen niet recht op de bodem staan, want dan kan er geen water in.
Deze schuine-stelen-lariekoek en nog veel meer natuurwetenschappelijke mythes worden vakkundig ontleed in het nieuwe boek ‘Eksters houden van bling bling’, van wetenschapsjournalisten Maartje Kouwen, Steijn van Schie en Koen Moons. Het handzame boekje met harde kaft bevat leuke passende illustraties van Horst Wolter. Met een voorwoord van televisiebioloog Auke-Florian Hiemstra is het boek helemaal compleet.
Meerkoeten op festivalbandjes
Auke-Florian schrijft dat de werkelijkheid vaak nog veel intrigerender is dan al die mythes die de ronde doen. Zo broeden meerkoeten in het stedelijk gebied nauwelijks meer op takjes, maar op festivalbandjes, ruitenwissers en zonnebrillen. Alles verandert, dat laat dit boek zien.
Elke bladzijde met lariekoek heeft zijn eigen simpele tekening in blauwtinten. De eenvoudige illustraties zijn er om de tekst op te leuken en niet zo zeer om de boel te verduidelijken. De schrijvers, die allen bioloog zijn, bespreken een grote diversiteit aan natuurwetenschappelijke mythes die veel breder zijn dan alleen biologie. Dit maakt het boek nog meer geschikt voor een breder publiek dan het eerdere boek ‘Plassen over kwallenbeten’.
Op iedere bladzijde van het boek worden één of twee natuurwetenschappelijke ‘leugens’ de nek om gedraaid. Ook leggen de schrijvers uit hoe die onzin waarschijnlijk de wereld in is geholpen. Eten we echt acht spinnen in onze slaap? Want zeg nou eerlijk: wie heeft er niet gewalgd van deze kwestie?
Het antwoord is: nee, natuurlijk niet. Spinnen kruipen echt niet in zo’n nat hol als onze mond, daar hebben ze niets te zoeken. Ook zou een kriebelende spin zelfs reflexen oproepen in je slaap. Het is wel denkbaar dat je via voedsel een keer een vermalen instectenhoofdje binnenkrijgt. Er zijn zelfs richtlijnen voor maximale hoeveelheden die zijn toegestaan in bijvoorbeeld tomatenketchup of vijgenpasta.
Gezonde baksels
Het is de laatste tijd een ware hype: je baksels zoeten met dadels, kokosbloemsuiker, honing of andere ‘natuurlijke’ zoetmakers. Veel gezonder dan geraffineerde suikers… of toch niet? Alle suikers worden in het lichaam namelijk op dezelfde manier verwerkt, en ze bevatten ook ongeveer dezelfde hoeveelheid calorieën.
Sommige ‘gezonde’ alternatieven hebben zelfs minder zoetkracht, waardoor je er vaak meer van gebruikt! Aan het snoepen dan maar? In dat geval kun je beter een stuk fruit nemen, dan krijg je ook gelijk vezels, vitaminen en mineralen binnen. Als je je suikerinname wilt matigen, let dan voortaan ook op de stiekeme suikers als ahornsiroop, dadels, honing en kokosbloemsuiker.
De lariekoek die in het boek voorbijkomt wordt ontleed met een goede, wetenschappelijk onderbouwde uitleg. Soms blijft het antwoord nog wat onzeker, omdat de wetenschap ook (nog) niet alles weet. Zo is er een bladzijde over de vraag of de Mac-burger minder snel bederft dan normale hamburgers. Hier is nog maar één echt onderzoek naar gedaan, en dit wordt dan ook genoemd in het antwoord. Alles is goed onderbouwd met echte feiten en een vermelding als die er niet zijn. De bronnen zijn achterin vermeldt.
‘Eksters houden van bling bling’ is een boek dat je kijk op de wereld zal veranderen, dingen die je heel lang gelooft hebt blijken ineens niet waar. Je bent weer helemaal bij op het gebied van de wetenschap in ons dagelijks leven. Vanaf nu hoef je stelen van bloemen dus nooit meer ingewikkeld schuin af te snijden en kun je weer met je mond open slapen. Er kruipt echt geen spin in.
Eksters houden van bling bling
Maartje Kouwen, Steijn van Schie en Koen Moons
Kosmos uitgevers, Utrecht/Antwerpen
ISBN 978 90 215 7949 8
Hardcover, 125 pagina’s, 15,- euro
door Nikki Doornhein