Wetenschap: Lieveheersbeestjes liegen niet

Natuurnieuws
Wetenschap: Lieveheersbeestjes liegen niet

Ze zitten in ieders achtertuin en worden wel gezien als brengers van geluk: lieveheersbeestjes. Iedereen kent ze ook, want lieveheersbeestjes hebben een opvallend kleurpatroon op hun dekschilden: rood met zwarte stippen of oranje met witte stippen bijvoorbeeld. Biologen zien dat als een waarschuwingssignaal voor mogelijke vijanden: ‘eet mij niet op, want ik ben giftig’. Britse onderzoekers wilden weten of dat ook echt zo is, of dat lieveheersbeestjes hun vijanden alleen maar proberen te misleiden. Van verschillende lieveheersbeestjessoorten maten ze daarom de giftigheid door te kijken hoe dodelijk een extract van de kevertjes is voor watervlooien (Scientific Reports, 6 juni).

Relatief saai, egaal gekleurde bruin lieveheersbeestje blijkt inderdaad minder giftig dan het 2-stippelig lieveheersbeestje, dat felrode dekschilden heeft met zwarte stippen of zwarte dekschilden met rode stippen. Het meest giftig is het meeldauwlieveheersbeestje, dat meestal getooid is met opvallende oranje dekschilden met zestien witte vlekken en daardoor sterk afsteekt bij de omgeving. ‘Onze resultaten vertellen ons dat lieveheersbeestjes “eerlijke” signalen uitzenden aan hun roofdieren, want hun kleuren zeggen dus echte iets over hoe goed ze verdedigd zijn’, zegt onderzoeksleider Martin Stevens van de Universiteit van Exeter.  ‘Relatief onopvallende  soorten als het bruin lieveheersbeestje, hebben een laag afweerniveau en zorgen er vooral voor dat ze niet gezien worden. Terwijl meer opvallenden en felgekleurde soorten, zoals het 2-stippelige lieveheersbeestje, juist openlijk pronken met hun sterke afweer tegen roofdieren als vogels.’

Om er zeker van te zijn dat de felle kleur echt een rol speelt in de afweer tegen roofdieren deden de onderzoekers ook experimenten met nagemaakte lieveheersbeestjes in het veld. Vogels blijken de verschillende kleuren van hun prooien goed te kunnen onderscheiden en opvallend gekleurde kevers het minst aan te vallen. Het is volgens de onderzoekers voor het eerst dat zo overtuigend is aangetoond dat waarschuwingssignalen er inderdaad voor zorgen dat felgekleurde en meer giftige soorten in het wild minder kans lopen te worden aangevallen door roofdieren.

Kijk hier voor extra informatie:
Over felle kikkers en kleurige visjes’ – Artikel in Bionieuws waarom dieren soms zo fel gekleurd zijn
Lespakket Lieveheersbeestjes – Groep 1 t/m 8 (Natuurmediatheek Amsterdam)
Levenscyclus lieveheersbeestje – Aflevering Nieuws uit de Natuur

Foto: Lina Arenas

foto Gert van Maanen door
Gert van Maanen