Koele broedslang
Een nieuwe lente en een nieuwe huid. Voor de Nederlandse adders breekt in mei de volgende periode in hun jaarcyclus aan. Ze zijn volledig verveld en bij mannelijke exemplaren is de spermavorming voltooid. De zoektocht naar paringsbereide vrouwtjes kan dus beginnen, meldt natuurbericht.nl op 15 april.
De addermannen volgen daarvoor geursporen van vrouwen en leggen zo soms honderden meters per dag af. Heeft een mannetje een paringsbereid vrouwtje gevonden, dan volgen een toenadering en eventueel paringsdans en voorspel met bewegende tongen, trillende staarten en schokkende bewegingen. Paringen duren uren en vrouwtjes paren meestal met meerdere mannetjes. De jonge addertjes komen aan het eind van de zomer ter wereld.
Grappig om te weten is dat de wetenschappelijke naam van de adder, Vipera berus, verwijst naar deze jonge addertjes. Vipera komt namelijk van de Latijnse vivus en pario: levendbarend. De adder wijkt hierin af van andere slangen, die bijna allemaal eieren leggen. Addervrouwtjes produceren wel eieren, maar broeden deze binnen hun lijf al helemaal uit. De bodem in de gebieden waar ze leven is namelijk te koud voor eierontwikkeling, en in tegenstelling tot vogels broeden slangen niet.
Om hun eieren goed te laten opwarmen, moeten zwangere vrouwtjes dus ook zelf goed warm worden. Adders zijn koudbloedig en gebruiken de zon als warmtebron. Over een tijdje zal je in de Nederlandse natuurgebieden waar adders leven dan ook zonnende vrouwtjes kunnen tegenkomen.
Ook eten addervrouwtjes niet tijdens hun zwangerschap. Gecombineerd met een lage stofwisseling door lage temperaturen maakt dat jongen voortbrengen een uitputtend gebeuren is voor vrouwtjes. Daarom krijgen adders in Nederland meestal slechts eens per twee jaar jongen.
Wil je zelf wel eens een adder in het wild zien? 2015 is het Jaar van de Adder, in dat kader organiseert Ravon verschillende adderactiviteiten.
Foto: Piet Spaans
door Jeroen Scharroo